Emiliano Zapata Kimdir?
Emiliano Zapata, diktatörlükle yönetilen Meksika'da halkın hakkı olan toprakların eşit şekilde dağıtılması için başlattığı mücadele sonunda, kendini başkan ilan eden Carranza tarafından planlanan bir pusu sonucu öldürüldü.
Emiliano Zapata, tam adıyla Emiliano Zapata Salazar 8 Ağustos 1879 tarihinde Anenecuilco, Morales, Meksika'da dünyaya geldi.1910'da başlayan Meksika Devrimi'nin lideri olarak bilinen Zapata, Gabriel Zapata ve Cleofas Salazar'ın on çocuğundan dokuzuncusudur. 17 yaşına geldiğinde babasını kaybetti ve ailesine bakmak zorunda kaldı. Bu dönemde Meksika, Porfirio Diaz tarafından diktatörlükle yönetiliyordu. Zapata'nın ailesi, yönetime boyun eğmedi. Zapata, köyde saygı gören ve sevilen biriydi. Bu durum onu, otuz yaşına geldiğinde yaşadığı köyün koruma komitesinin lideri yaptı. Bu göreve gelişinden bir yıl sonra da Meksika devrimi gerçekleşti.
Zapata, çiftçilerin hakları için mücadele vermeye başladı. Barışçıl yollarla toprakları köylülere yeniden paylaştırmak istese de konuyla ilgili yıllar süren çabalarının karşılığını bulamadı ve mücadelesini silahlanarak sürdürmeye karar verdi. 1910 yılında diktatör Porfirio Diaz iktidarı, Francisco I. Madero'nun adaylığıyla tehdit edilmeye başladı. Zapata, Modero ile gizli bir ittifak kurdu. Zapata, Morelos'ta kurduğu Ejército Libertador del Sur" un komutanlığını üstlendi. Mayıs 1911'de, Pancho Villa ve isyancı köylülerin desteği ile Diaz yönetimi yıkıldı.
Francisco I. Madero'nun yönetiminde bazı yeni toprak reformları yapıldı ancak bu reformlar ve icraatlar Zapata tarafında yeterli görülmedi. İkili arasındaki ittifak 1911 yılında tamamen sona erdi. Bu ittifakın bitmesiyle Zapata, Meksika'nın en radikal reform planı olan "Plan de Ayala"yı yaptığı Puebla'daki dağlara yerleşti. İlk kez "toprak ve özgürlük" sloganını dile getirdi ancak onu anarşizm ile kurduğu ordunun komutanlarından biri olan, Otilio Montano Sanchez adlı bir öğretmen tanıştırdı. Zapata daha sonra "Zapatista"ları Madero'ya karşı olan devrimci bir grup olarak ilan etti. Kurduğu özgürlük ordusunu harekete geçirdi, eski bir Madero yanlısı olan Pascual Orozco ve Amerika sınırı yakınlarında yaşayan Emiliano Vazquez Gomez ile bir ittifak kurdu. Ordusunun silah ihtiyacını ise sınıra yakın yaşayan Gomez karşılıyordu. Modero durumu öğrenince Zapata'yı silahsızlanması konusunda uyardı. Ancak Zapata, insanların haklarının verilmesi durumunda silahsızlanabileceklerini bildirdi.
1913 yılında Madero'nun, Victoriano Huerta tarafından öldürülmesiyle, Zapata'nın ordusuna olan destek daha da arttı ve kuzeyde Pancho Villa'nın önderliğindeki Villistas grubunun kurulmasına neden oldu. Huerta hapishanedeyken Zapata'nın büyük devrim planına karşı çıktı. Bu yaklaşımı Venustiano Carranza tarafından bertaraf edildi. Yeni yönetimi belirlemek için bir kongre toplandı. Zapata, katılımcıların hiçbiri seçilerek gelmediği için bu kongreye katılmayı reddetti, ancak incelenmesi ve değerlendirilmesi için "Plan de Ayala" kongreye gönderildi.
Kendini başkan ilan eden Carranza, çeşitli planlarla ele geçirmeyi hedeflediği Zapata'yı uzlaşmak için çağırdığı görüşmede kurduğu pusuyla 10 Nisan 1919'da öldürdü. Zapata'nın ölümünden sonra dağılmaya başlayan Zapatista'ların birçoğu, sonraları orduda ve yönetimde yer aldı. Zapata, ölümünden sonra da, ülkesinin en önemli halk kahramanı olarak anılmaya devam etti.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder